بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ (Network Marketing) یکی از روشهای بازاریابی فروش مستقیم است که به بازاریابی چند سطحی شناخته میشود. بیش از ۷۰ سال است که شرکتها از این استراتژی برای فروش محصولات خود استفاده میکنند و روز به روز فروش این شرکتها رو به افزایش است.
بازاریابی شبکه ای ( نتورک مارکتینگ )
مفهوم نتورک مارکتینگ ساده است و از دو اصل اساسی تشکیل شده است. اول، شرکتی که به منظور فروش کالاها و یا ارائه خدماتش به مشتریان خود، از نمایندگان مستقل یا توزیع کنندگان کمک میگیرد. به همین دلیل است که به آن فروش مستقیم میگویند. در این شیوه توزیع، شرکت از هزینههایی معاف میشود که در تجارت سنتی نوعا به سبب وجود واسطههای فروش و تبلیغات ایجاد میشود. در فروش مستقیم دیگر نیازی به مکان تجاری برای عرضه خرده کالاها و یا تبلیغات پر هزینه نیست. در این شیوه، نمایندگان مستقل با به کارگیری بسیاری از تمهیدات بازاریابی، کالاها و خدمات را به نحوی پویا به مجرای فروش میرسانند.
دوم، در این روش، بازاریابان این فرصت را به دست میآوردند که مجموعه بازاریاب و شبکه فروش خود را بسازند (زیر مجموعه تشکیل بدهند). این بازاریابها درصدی از درآمد را کسب میکنند، که ماهانه از طریق مجموعهای که تشکیل دادهاند به وجود آمده است. در برخی سطوح مجموعه، پورسانت بیشتری نسبت به دیگر سطوح پرداخت میشود.
روی کاغذ، منطقی که پشت نتورک مارکتینگ نهفته است ساده است، اما در عمل، کار دشواری است. از یکسو، توزیع کنندگان به منظور تهیه کالاها و خدمات مطلوب و با کیفیت و نیز ایجاد سیستمهای حمایتی (نظیر آموزشهای لازم، بازاریابی، فروش، ارائه خدمات به مشتریان و رشد شخصی) به شرکت بازاریابی شبکهای وابستهاند. و از سویی دیگر، دوام شرکت مشروط است به این که توزیع کنندگان سیستم موجود را یاد گرفته و به کار بندند و آن را به توزیع کنندگانی در سازمان فروششان هم آموزش بدهند که حمایتشان را برعهده گرفتهاند. شکست یا موفقیت نهایی یک شرکت نتورک مارکتینگ به شدت وابسته است به کارایی سیستم آن و نیز توانایی افرادش در آموزش و پیروی از آن سیستم. برای انجام گرفتن این مهم، اعضای فعال در این تجارت، جدا از داشتن خصایصی چون انصاف و عدالت، باید متعهد و مشتاق باشند و حس همکاری در وجودشان باشد.
شرکتهای نتورک مارکتینگ در واقع حکم سازنده دستگاهی را دارند که اسباب موفقیت توزیع کنندگان آنها را فراهم می آورد. هیلتون جانسون، بنیانگذار دانشگاه بازاریابی شبکه ای که آموزشهای لازم را به بازاریابان شبکه ای فعال ارائه میکند، میگوید:« افراد میتوانند در خانه با سرمایه خیلی کم کارشان را شروع کنند و تمام ابزار آموزشی و حمایتهای لازم را مستقیما از شرکت و کسی که حمایت از آنها را به عهده گرفته است، دریافت کنند.
بازاریابی شبکه ای (نتورک مارکتینگ) نتیجه میدهد، چرا؟ چون به همه مردم فرصت میدهد بدون سرمایه کلان و یا مهارتهای فراوان به موفقیت مالی برسند.» گوین اسکات، بازاریاب شبکه ای که با شرکت کلینز در بریتانیا کار میکند، با تمام وجود با این گفته موافق است (شرکت کلینز محصولات خانگی مختلفی را از طریق کاتالوگ میفروشد) و در این باره میگوید:« پیروی از یک سیستم منطقی که قبلا امتحان خود را پس داده است، کار خیلی راحتی است.»